Ayakkabı Temizliği Nasıl Yapılır?

İster klasik ister spor… Şıklığın en önemli tamamlayıcılarından olan ayakkabılar, aynı zamanda kir ve hava koşulları gibi çevresel faktörlerden en fazla etkilenen stil unsurlarının başında geliyor. Peki, ayakkabı temizleme konusunda nelere dikkat edilmeli? Bu sorunun yanıtını, farklı ayakkabı modelleri ve materyalleri özelinde bu rehberde bulabilirsiniz!

İşe giderken, markete çıkarken, koşu veya yürüyüş yapacakken, bir hafta sonu etkinliğine hazırlanırken ya da özel bir davete katılacağınız zaman; yazın, kışın ve hatta mevsim geçişlerinde… Tüm bu zamanlarda elbette hep aynı ayakkabıyı giymiyorsunuzdur, değil mi? Bizce dolabınızdaki çeşit çeşit ayakkabı, bu soruyu sizin yerinize açıkça yanıtlıyor. Peki, ayakkabılarınızı uzun yıllar boyunca yeni gibi ve sağlam tutmanın yolu ne olabilir? Bunun yanıtı da aslında oldukça açık: Doğru temizlik!

Uygun ekipmanlar ve ürünler kullanılarak düzenli bir şekilde temizlenen ayakkabılar, hangi koşullarda kullanılırsa kullanılsın ideal yüzeyini ve formunu, daha doğrusu ilk günkü görünümünü koruyabiliyor. Burada en önemli nokta ise “uygun” yani “doğru” ekipman ve ürün seçimi! Tabii bu noktada doğru kelimesinin karşılığının, ayakkabı çeşitlerine göre değişkenlik gösterdiğini de unutmamak gerek. Öyleyse, modeli ve materyaline göre en doğru ayakkabı temizleme ipuçlarımız gelsin!

1. Ayakkabı Temizliğinde Yapılan 5 Yanlış

Ayakkabı temizlemek için neler yapmanız gerektiğini detaylandırmadan önce, sanıyoruz ki konuya genel olarak hangi uygulamalardan kaçınmanız gerektiğini anlatmakla başlamak daha doğru olacak. Çünkü bazı yanlışlar, modeli ve materyali fark etmeksizin bir ayakkabının başına gelebilecek en kötü durumlar olarak nitelendirilebilir. Peki, bunlar neler olabilir?

• Ayakkabıları çamaşır makinesinde yıkamak
• Ağartıcı içeriklere sahip yoğun kimyasal formüllü temizleyiciler kullanmak
• Ayakkabının yüzeyini mutfak tipi süngerlerin sert kısmı ile ovalamak
• Ayakkabıyı fazla ıslatmak
• Temizledikten sonra ayakkabıyı nemli ortamda tutmak / doğrudan güneşe maruz bırakmak

2. Ayakkabı Nasıl Temizlenir?

Ayakkabı temizleme konusunda kaçınılması gereken noktalar nasıl ki belli başlı hususlarda ortaksa, dikkat edilmesi gereken kimi detaylar da aynı şekilde benzer. Mesela;

• Ayakkabı temizliği mutlaka elde yapılmalı.
• Temizlik için yalnızca ayakkabı temizleme spreyi, yoksa da beyaz sabun veya beyaz sirke tercih edilmeli.
• Arındırma işlemi için ayakkabı fırçaları, yumuşak kıllı diş fırçaları ve/veya pürüzsüz dokulu -tercihen mikrofiber- bezler kullanılmalı.
• Ayakkabılar temizlenirken bağcık vb. ilave aksesuarları varsa çıkarılmalı.
• Ayakkabılar doğrudan suya tutulmamalı, temizlik esnasında içerisine fazla su girmesi önlenmeli.
• Ayakkabının iç temizliği için sadece nem ve koku emici silika tozlar kullanılmalı.

Bu önerileri uyguladığınız takdirde, herhangi bir deformasyon riski olmadan ayakkabılarınızın tümü için en uygun temizliği sağlayabilirsiniz. Ancak bilinmesi gerekenler tabii ki bunlarla da sınırlı değil. O halde şimdi sıra, “Ayakkabı temizliği nasıl olmalı?” sorusunu model ve materyaller özelinde yanıtlama zamanı!

2.1. Süet Ayakkabı Nasıl Temizlenir?

Yazımızın bu kısmına, tüylü görünüme sahip dokusu nedeniyle temizliğine dair akıllarda en çok soru işareti bırakan ayakkabı modeli ile başlamak istedik. Dokunulduğunda parmak izini dahi gösteren narin yüzeyli süet ayakkabılar, tüylü yapıları nedeniyle en çok kir tutan çeşitlerin açık ara başında geliyor.

Süet ayakkabı temizlemek için en uygun seçenek, süet & nubuk ayakkabı temizleme spreyleri veya beyaz sirke kullanmak oluyor. Çünkü köpüren temizleyiciler, süet ayakkabı bol suyla durulanmaması gerektiği için arındırma konusunda zorluk çıkarabiliyor. Aynı zamanda yüzeyde sertleşmeye de yol açabiliyor. Yapılması gerekenler ise adım adım şu şekilde:

• Ayakkabının dış yüzeyini önce ayakkabı temizleme fırçası yardımıyla fazla tozdan arındırın.
• Ayakkabının tüm dış kısımlarını fazla suyu sıkılmış ıslak bir bezle nemlendirin.
• Sprey şişede bulunan ayakkabı temizleme solüsyonunu veya sulu beyaz sirkeyi ayakkabının yüzeyine (fazla ıslatmadan) homojen olarak uygulayın.
• Temizleyici uyguladığınız ayakkabıyı havadar bir ortamda 15-20 dakika kadar bekletin.
• Solüsyonu veya beyaz sirkeyi temizlemek için tekrardan hafifçe ıslatmış olduğunuz bez ile ayakkabıyı nazik hareketlerle silin.
• Ayakkabıyı doğrudan güneş almayan, yeterli hava akışına sahip açık bir ortamda kurumaya bırakın.

2.2. Nubuk Ayakkabı Nasıl Temizlenir?

Süete kıyasla her ne kadar daha kısa tüylü olsa da, kadifemsi dokusundan dolayı nubuk da temizlik konusunda sahiplerini bazen çıkmaza sokabiliyor. Nubuk ayakkabı temizlemek için dikkat edilmesi ile yapılması gerekenler ise süetle hemen hemen aynı:

Önce fırçalama ve ıslak bezle nemlendirme, sonra tüm yüzeye solüsyon veya beyaz sirke uygulama, ardından ayakkabıyı temizleyici uygulanmış bir şekilde 10-15 dk bekletme ve son aşamada da temiz bir ıslak bezle silerek kurumaya bırakma… Aslında ne kadar basit, değil mi?

2.3. Rugan Ayakkabı Nasıl Temizlenir?

Neredeyse kir tutmayan pürüzsüz bir dokuya sahip olduğu için rugan ayakkabı temizlemek diğerlerine nazaran fazlasıyla kolay! Bunun için tek yapmanız gereken, ayakkabınızı nemli bir yumuşak bez yardımıyla temizledikten sonra parlaklığını korumak için ayrıca uygun bir temizleyiciyle de silmek. Sonrasında dilerseniz, parlatıcı ilaveli bir ayakkabı temizleme süngeriyle yüzeyi tekrar silebilirsiniz. Rugan ayakkabı temizliği de işte sadece bundan ibaret!

2.4. Deri Ayakkabı Nasıl Temizlenir?

Deri ayakkabı temizlemenin de rugana benzer şekilde çok kolay olduğu söylenebilir. Bunun için öncelikle, yüzeyi ayakkabı fırçası veya kuru bir bezle fazla toz ve kurumuş lekelerden arındırmalısınız. Sonrasında da nemli bir bezle ayakkabının tüm ince temizliğini rahatlıkla yapabilirsiniz. Bu işlemin ardından ise dilerseniz, sırasıyla ayakkabı temizleme köpüğü/solüsyonu ve parlatıcı ayakkabı süngerlerinden yardım alabilirsiniz.

2.5. Beyaz Deri Ayakkabı Nasıl Temizlenir?

Bir önceki başlıkta deri ayakkabı temizliği için yapılması gerekenleri esasında detaylandırmıştık. Fakat “deri ayakkabı temizleme” ile “beyaz deri ayakkabı temizleme” arasında birtakım ince farklar olduğu da malum. Şöyle ki beyaz deri ayakkabılar, yumuşak ve hassas dokuları gereği çatlama ya da yıpranmalarla çok daha çabuk karşılaşabiliyor. 

Beyaz deri ayakkabı temizliği için özel olarak bazı ürünler temin etmek en doğrusu oluyor. Bunları da ağırlıklı olarak beyaz ayakkabı temizleme köpüğü, dar ağızlı bir fırça (örn.; diş fırçası) ve gereklilik durumunda beyaz ayakkabı boyası oluşturuyor. Öyleyse gelin, uygulama adımlarına geçelim:

• Varsa bağcıkları çıkararak su ve deterjan dolu bir kaba alın.
• Ayakkabıyı nemli bir bez yardımıyla fazla toz ve kirlerinden arındırın.
• Beyaz ayakkabı temizleme köpüğü ya da beyaz sabunlu bir bez ile genel temizleme aşamasını tamamlayın.
• Ayakkabının bağcık delikleri ve dil gibi girintili kısımları için diş fırçasından yardım alın.
• Islattığınız temiz bir bezle köpüğü tamamen durulayın.
• Ayakkabıyı tümüyle kuruyana dek gölgelik ve havadar bir alanda bekletin.
• Kuruduktan sonra ihtiyaç varsa beyaz ayakkabı boyası kullanın ve tozsuz bir ortamda tekrar kurumaya bırakın.
• Artık iyice temizleyip kuruttuğunuz bağcıkları da yeniden takabilirsiniz. İşte yeni gibi!

2.6. Beyaz Spor Ayakkabı Nasıl Temizlenir?

Beyaz spor ayakkabı temizlemek adına yapmanız gerekenlerin, aslında bir önceki başlıkta aktardığımız adımlarla tümüyle aynı olduğu söylenebilir. Yalnız burada göz önünde bulundurulması gereken bir nokta da ayakkabıda hangi materyallerin kullanıldığı.

Materyal esasında çok fark yaratmamakla birlikte, ayakkabının temizleyiciden arındırılması noktasında daha dikkatli olunmasını şart kılabiliyor. Çünkü eğer yüzeyde kumaş materyal kullanılmışsa, ayakkabının bu durumda daha az su ve daha yoğun miktarda temizleyiciyle temizlenmesi ve temiz sulu bezle tekrar tekrar durulanması gerekebiliyor.

 2.7. Sneaker Nasıl Temizlenir?

Sneaker, günlük kullanıma uygun spor ayakkabı modellerini tanımlamak için kullanılan bir kavram. Beyaz spor ayakkabıların da genel olarak birer sneaker olduğu düşünüldüğünde; bu konuda tümevarım yöntemini benimseyerek, yukarıdaki temizlik adımlarını aynı şekilde uygulamanın doğru bir yol olacağını söylemek mümkün. Nitekim sneaker’lar pek çok farklı renge sahip olduğu için beyaz olanlar bu konuda en fazla özen isteyen renk seçeneğini oluşturuyor.

Peki ya temizlenmek istenen sneaker, deri ve kumaş materyallere ek olarak bir de fileli ise? Gelin, renkli veya beyaz fileli ayakkabı temizleme noktasında neler yapabileceğinizi adım adım inceleyelim:

• Ayakkabının bağcıklarını çıkarın ve önce deterjanlı suda bekletmek suretiyle ayriyeten yıkayın.
• Fileli kısımlar dolgulu bir dokuya sahipse, içerideki tozları temizlemek için önce ince bir başlık taktığınız elektrik süpürgesini kullanın.
• Ayakkabının içini havlu ya da yüksek emiciliğe sahip kuru bir bezle doldurun.  
• Ayakkabının yüzey kirini gidermek için nemli bir bezle silin.
• Bezi durulayıp fazla sıkmadan beyaz sabunla köpürtün ve temizleme işlemine başlayın. Ya da yüzeye bol miktarda spor ayakkabı temizleme köpüğü uygulayın.
• Ayakkabıyı, üzerine temizleyici uygulanmış halde bir süre bekletin. Sonra ıslak bir bezle durulama aşamasına geçin. Ürünün özellikle de fileli kısımları temizleyiciden iyice arınıncaya dek bu işlemi tekrarlayın.
• Ayakkabının durulandığından emin olduktan sonra kuru bir bezle fazla suyunu alın ve kurumaya bırakın. Ayakkabının tüm kısımları kuruduktan sonra bağcıkları takabilirsiniz.

2.8. Bot Nasıl Temizlenir?

Botlar, kullanıldığı mevsim gereği sürekli olarak kirli su, çamur vb. etkenlere maruz kalabiliyor. Bu etkenlerin ayakkabıya zarar vermemesi için ise botların her kullanım sonrası nemli bir bezle silinmesi en etkili çözüm oluyor. Sonrasında ise ihtiyaç halinde, ayakkabının materyaline göre en uygun temizleyicileri ve yöntemleri uygulamaya geliyor. Botunuz süet, nubuk veya deri ise yukarıda detaylandırdığımız adımları buna uygun olarak izleyebilirsiniz.

2.9. Çizme Nasıl Temizlenir?

Çizme temizliği de botlarla ve diğer süet, nubuk ve deri ayakkabılarla birebir benzerlik gösteriyor. Çamur vb. faktörlerin çizmenin üzerinde kalarak dokusuna zarar vermemesi için her kullanım sonrası kuru veya ıslak bir şekilde yüzeysel temizlik yapmak gerekiyor. Ardından ise dokunun uygunluğuna göre ayakkabı parlatıcılarını ya da boyaları kullanmak en ideal görünümü sağlıyor.